حضرت مهدی، پرچم برافراشته‌ی هدایت: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۴: | خط ۴: | ||
</center> | </center> | ||
| − | ==لغت | + | ==لغت== |
«عَلَم» در لغت به معنای «اثری که شیء را از غیر خودش مجزا می‌سازد» است و «پرچم» و «کوه» را به همین جهت «عَلَم» نامیده‌اند و جمع آن «أعلام» است.<ref>ابن فارس، معجم مقاييس اللغة، ج ۴، ص ۱۰۹.</ref> به عقیده‌ی برخی «عَلَم»، اسم برای هر چیزی است که به وسیله‌ی آن مطلبی دانسته شود.<ref>مصطفوی، التحقيق، ج ۸، ص ۲۱۰.</ref> لذا به تابلوها و نشانه‌هایی که در راه‌ها نصب می‌شود تا علامت و مایه‌ی هدایت شود «عَلَم» گفته می شود.<ref>فراهیدی، العین، ج ۲، ص ۱۵۳. </ref> | «عَلَم» در لغت به معنای «اثری که شیء را از غیر خودش مجزا می‌سازد» است و «پرچم» و «کوه» را به همین جهت «عَلَم» نامیده‌اند و جمع آن «أعلام» است.<ref>ابن فارس، معجم مقاييس اللغة، ج ۴، ص ۱۰۹.</ref> به عقیده‌ی برخی «عَلَم»، اسم برای هر چیزی است که به وسیله‌ی آن مطلبی دانسته شود.<ref>مصطفوی، التحقيق، ج ۸، ص ۲۱۰.</ref> لذا به تابلوها و نشانه‌هایی که در راه‌ها نصب می‌شود تا علامت و مایه‌ی هدایت شود «عَلَم» گفته می شود.<ref>فراهیدی، العین، ج ۲، ص ۱۵۳. </ref> | ||
| − | ==شرح | + | ==شرح== |
ممکن است از صفت «'''العَلَم المنصوب'''» معنای کنایی آن اراده شود، یعنی پرچم برافراشته، کنایه از مقام هدایتی [[مهدی|حضرت مهدی <small>علیه‌السلام</small>]] است. به عبارت دیگر، این تعبیر کنایه از این است که امام عصر <small>علیه‌السلام</small> نشانه‌ای است که به وسیله‌ی ایشان خلق هدایت می‌شوند، همان‌گونه که پرچم و علامت، نشانه است و هرکجا برافراشته شود، همه دور او گرد آیند و از گمراهی نجات یابند.<ref>رفیعی، تفسیر و شرح زیارت آل یاسین، ص ۸۸.</ref> به عقیده‌ی برخی دیگر، تشبیه امام به «عَلَم»، کنایه از بلندی مقام و منزلت امام <small>علیه‌السلام</small> است که خداوند آن حضرت را به عنوان شاخصی قرار داده و نشانه‌ی راه حق نموده که شناختن ایشان برای هر کسی مقدور باشد؛ یا همچو مشعلی فروزان است که انوار علوم و هدایت از آن جناب آشکار و درخشان است و یا به جهت استواری و پایداری چنین تشبیه گردیده؛ زیرا امام همچو کوه، ثابت و پاینده است.<ref>حائری قزوینی، میثاق منتظران، ص ۱۵۳.</ref> بنابراین در تأویل برخی آیات قرآن کریم، احادیث، ادعیه و زیارات، درباره‌ی ائمه <small>علیهم‌السلام</small> عنوان «عَلَم» به کار رفته است. امام صادق <small>علیه‌السلام</small> در تفسیر آیه‌ی: «'''و علامات و بالنجم هم يهتدون'''» (نحل: ۱۶) می‌فرمایند: | ممکن است از صفت «'''العَلَم المنصوب'''» معنای کنایی آن اراده شود، یعنی پرچم برافراشته، کنایه از مقام هدایتی [[مهدی|حضرت مهدی <small>علیه‌السلام</small>]] است. به عبارت دیگر، این تعبیر کنایه از این است که امام عصر <small>علیه‌السلام</small> نشانه‌ای است که به وسیله‌ی ایشان خلق هدایت می‌شوند، همان‌گونه که پرچم و علامت، نشانه است و هرکجا برافراشته شود، همه دور او گرد آیند و از گمراهی نجات یابند.<ref>رفیعی، تفسیر و شرح زیارت آل یاسین، ص ۸۸.</ref> به عقیده‌ی برخی دیگر، تشبیه امام به «عَلَم»، کنایه از بلندی مقام و منزلت امام <small>علیه‌السلام</small> است که خداوند آن حضرت را به عنوان شاخصی قرار داده و نشانه‌ی راه حق نموده که شناختن ایشان برای هر کسی مقدور باشد؛ یا همچو مشعلی فروزان است که انوار علوم و هدایت از آن جناب آشکار و درخشان است و یا به جهت استواری و پایداری چنین تشبیه گردیده؛ زیرا امام همچو کوه، ثابت و پاینده است.<ref>حائری قزوینی، میثاق منتظران، ص ۱۵۳.</ref> بنابراین در تأویل برخی آیات قرآن کریم، احادیث، ادعیه و زیارات، درباره‌ی ائمه <small>علیهم‌السلام</small> عنوان «عَلَم» به کار رفته است. امام صادق <small>علیه‌السلام</small> در تفسیر آیه‌ی: «'''و علامات و بالنجم هم يهتدون'''» (نحل: ۱۶) می‌فرمایند: | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۱
حضرت مهدی، پرچم برافراشته‌ی هدایت
لغت
«عَلَم» در لغت به معنای «اثری که شیء را از غیر خودش مجزا می‌سازد» است و «پرچم» و «کوه» را به همین جهت «عَلَم» نامیده‌اند و جمع آن «أعلام» است.[۳] به عقیده‌ی برخی «عَلَم»، اسم برای هر چیزی است که به وسیله‌ی آن مطلبی دانسته شود.[۴] لذا به تابلوها و نشانه‌هایی که در راه‌ها نصب می‌شود تا علامت و مایه‌ی هدایت شود «عَلَم» گفته می شود.[۵]
شرح
ممکن است از صفت «العَلَم المنصوب» معنای کنایی آن اراده شود، یعنی پرچم برافراشته، کنایه از مقام هدایتی حضرت مهدی علیه‌السلام است. به عبارت دیگر، این تعبیر کنایه از این است که امام عصر علیه‌السلام نشانه‌ای است که به وسیله‌ی ایشان خلق هدایت می‌شوند، همان‌گونه که پرچم و علامت، نشانه است و هرکجا برافراشته شود، همه دور او گرد آیند و از گمراهی نجات یابند.[۶] به عقیده‌ی برخی دیگر، تشبیه امام به «عَلَم»، کنایه از بلندی مقام و منزلت امام علیه‌السلام است که خداوند آن حضرت را به عنوان شاخصی قرار داده و نشانه‌ی راه حق نموده که شناختن ایشان برای هر کسی مقدور باشد؛ یا همچو مشعلی فروزان است که انوار علوم و هدایت از آن جناب آشکار و درخشان است و یا به جهت استواری و پایداری چنین تشبیه گردیده؛ زیرا امام همچو کوه، ثابت و پاینده است.[۷] بنابراین در تأویل برخی آیات قرآن کریم، احادیث، ادعیه و زیارات، درباره‌ی ائمه علیهم‌السلام عنوان «عَلَم» به کار رفته است. امام صادق علیه‌السلام در تفسیر آیه‌ی: «و علامات و بالنجم هم يهتدون» (نحل: ۱۶) می‌فرمایند:
«النجم رسول الله و العلامات هم الائمه»[۸]
علامه مجلسی در مورد این آیه می‌نویسد:
«منافاتی ندارد که ظواهر آیات مقصود باشد، زیرا همان‌گونه که کوه‌ها و نهرها و ستاره‌ها، برای اهل زمین علامت‌هایی هستند که به وسیله‌ی آنها، مردم به راه‌های ظاهری خود رهنمون می‌گردند، همچنین وجود پیامبراکرم و امامان علیهم‌السلام و نیز علما برای اهل زمین، مانند کوه‌های استوار و افراشته است که توسط آنان، زمین پایدار می‌ماند و ایشان سرچشمه‌های علوم و معارف‌اند که زندگی معنوی مردم به وجود ایشان وابسته است».[۹]
بنابراین امام سبب هدایت خلق به سوی حق است و هرکس طالب حق و حقیقت است، باید چشم به این پرچم و نشانه بدوزد و از آن اطاعت کند تا هرگز گمراه نگردد، چنان که امام سجاد علیه‌السلام در دعای روز عرفه به خداوند عرض می‌کنند:
«اللهم إنك أيدت دینک في كل أوان بإمام أقمته عَلَما لعبادك و منارا في بلادك»:[۱۰]
«خداوندا! به راستی که تو دینت را در هر زمانی به امامی تأیید نموده‌ای که او را نشانه و پرچمی برای بندگانت و مناری در شهرهایت قرار داده ای».
از طرفی ممکن است از این صفت معنای حقیقی اراده نشود و مضافی در تقدیر باشد؛ یعنى «صاحب العَلَم المنصوب». این جمله، بیانگر عَلم و بیرق خاصی است که متعلق به آن وجود مقدس است و باز شدن آن پرچم، نشانه‌ی ظهور موفور السرور حضرتش است.
لیلا خلیلیان فر، اوصاف حضرت حجت علیه‌السلام در ادعیه و زیارات صفحه 110
پانویس
- ↑ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۹۳؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج ۵۳، ص ۱۷۱ و ج 9۱، ص ۳ و ۳۷ و ج ۹۹، ص ۸۱ و ۹۳.
- ↑ «عَلَم الهدی: پرچم هدایت.» احتجاج، ص ۴۹۴؛ بحارالأنوار، ج ۵۳، ص ۱۷۲ و ج ۹۱، ص ۴ و ج ۹۹، ص ۸۳ و ۱۰۲. «ناشر راية الهدی؛ گستراننده و برافرازنده‌ی پرچم هدایت.» اقبال الاعمال، ص ۲۹۷؛ بحارالأنوار، ج ۹۹، ص ۸۶ و ۱۰۷. «اللواء المشهور؛ پرچم معروف.» مجلسی، همان، همانجا، ص ۸۴.
- ↑ ابن فارس، معجم مقاييس اللغة، ج ۴، ص ۱۰۹.
- ↑ مصطفوی، التحقيق، ج ۸، ص ۲۱۰.
- ↑ فراهیدی، العین، ج ۲، ص ۱۵۳.
- ↑ رفیعی، تفسیر و شرح زیارت آل یاسین، ص ۸۸.
- ↑ حائری قزوینی، میثاق منتظران، ص ۱۵۳.
- ↑ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۲۰۶.
- ↑ مجلسی، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، ج ۲، ص ۴۱۳؛ صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۴۱۲.
- ↑ صحیفه سجادیه، دعای ۴۷.
