لیل - آیات ۱ و ۲

آیات مهدویت - سوره لیل - آیات 1 و 2

«وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشی وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّی»

سوگند به شب آنگاه که همه جا را در پرده سیاه بپوشاند و سوگند به روز هنگامی که جهان را روشن سازد.

علیّ بن إبراهیم، قال: أخبرنا أحمد بن إدریس، قال: حدّثنا محمّد بن عبد الجبّار، عن ابن أبی عمیر، عن حمّاد بن عثمان، عن محمّد بن مسلم، قال: سألت أبا جعفر علیه‌السّلام عن قول اللّه عزّوجلّ : وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشی قال:

«اللّیل فی هذا الموضع الثّانی، غشی أمیرالمؤمنین علیه‌السّلام فی دولته الّتی جرت له علیه، و أمیرالمؤمنین علیه‌السّلام یصبر فی دولتهم حتّی تنقضی.»

قال: [قلت:] وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّی قال: «النّهار هو القائم علیه‌السّلام منّا أهل البیت إذا قام غلبت دولته الباطل، و القرآن ضرب فیه الأمثال للنّاس و خاطب اللّه نبیّه به و نحن، فلیس یعلمه غیرنا.»

علی بن ابراهيم: گوید: احمد بن ادریس خبرمان داد، وی گفت: محمد بن عبدالجبار حدیثمان داد، از ابن ابی عمیر، از حمادبن عثمان، از محمد بن مسلم که گفت: از حضرت ابوجعفر باقر عليه‌السلام راجع به قول خدای عزوجل: سوگند به شب آنگاه که همه جا را در پرده سیاه بپوشاند و پرسیدم، فرمود: ليل = شب در اینجا دومی است که پرده سیاهش را در دولتش که برایش فراهم آمد بر امیرالمؤمنین علیه‌السلام قرار داد، امیرالمؤمنین در دولت آنها صبر می‌کند تا وقتی که به پایان رسد، فرمود: و سوگند به روز هنگامی که جهان را روشن سازد و امام باقر عليه‌السلام فرمود: النهار = روز همان قائم از ما اهل البيت عليه‌السلام است که هرگاه بپا خیزد دولت او بر باطل غالب شود، و در قرآن مثلهائی برای مردم آورده شده، و خداوند آن را به پیغمبرش و ما خطاب فرموده، که جزما کسی آن را نمی‌داند».

شرف الدّین النّجفیّ، فی معنی السّورة قال: جاء مرفوعا عن عمرو بن شمر، عن جابر بن یزید، عن أبی عبداللّه علیه‌السّلام فی قوله: وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشی قال:

«دولة إبلیس (لعنه‌اللّه) إلی یوم القیامة و هو یوم قیام القائم علیه‌السّلام، وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّی و هو القائم علیه‌السّلام إذا قام، و قوله: فَأَمَّا مَنْ أَعْطی وَ اتَّقی أعطی نفسه الحقّ و اتّقی الباطل، فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْری أی الجنّة وَ أَمَّا مَنْ بَخِلَ [وَ اسْتَغْنی یعنی بنفسه عن الحقّ و استغنی بالباطل عن الحقّ وَ کَذَّبَ بِالْحُسْنی بولایة علیّ بن أبی طالب و الأئمّة من بعده صلوات‌اللّه‌علیهم فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْری یعنی النّار.

و أمّا قوله: إِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدی یعنی أنّ علیّا هو الهدی، وَ إِنَّ لَنا لَلْآخِرَةَ وَ الْأُولی فَأَنْذَرْتُکُمْ ناراً تَلَظَّی قال:- [هو] القائم علیه‌السّلام إذا قام بالغضب فیقتل من کلّ ألف تسع ماءة و تسعة و تسعین، لا یَصْلاها إِلَّا الْأَشْقَی قال:- هو عدوّ آل محمّد علیهم‌السّلام، وَ سَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَی قال:- ذاک أمیر المؤمنین علیه‌السّلام و شیعته.».

شرف الدین نجفی در معنی این سوره گوید: به طور مرفوع از عمرو بن شمر، از جابر بن یزید، از حضرت ابی عبدالله صادق عليه‌السلام روایت آمده که در باره قول خدای تبارک و تعالی: و سوگند به شب آنگاه که همه جا را در پرده سیاه بپوشاند؟ فرمود: دولت ابليس لعنة‌الله تا روز قیامت، و آن روز قیام حضرت قائم عليه‌السلام است، و سوگند به روز هنگامی که جهان را روشن سازد و او قائم عليه‌السلام است آنگاه که بپا خیزد، و اینکه فرموده: و اما کسی که عطا و بخشش کرد و تقوی پیشه ساخت خودش را به حق سپرد و از باطل پرهیز کرد، اما البته کار او را به آسانی خواهیم رسانید؛ یعنی به بهشت، و اما آنکه بخل ورزید یعنی از تسلیم خودش به حق بخل نمود، و به باطل از حق قناعت و اظهار بی نیازی کرد، و نیکی را تکذیب نمود یعنی: ولایت علی بن ابی طالب و امامان بعد از او، و زمینه رهسپار شدن به سختی را پیش رویش قرار دهیم یعنی: آتش دوزخ.

و اما اینکه فرموده: همانا هدایت بر ماست یعنی اینکه علی علیه‌السلام همان هدایت است، و همانا ملک آخرت و دنیا از آن ماست و من شما را از آتش شعله ور ترسانیدم که فرمود: [او] حضرت قائم عليه‌السلام است، هرگاه با غضب بپا خیزد، پس از هر هزار تن از مخالفان نهصد و نود و نه تن را می‌کشد، و به آن آتش گرفتار نشود مگر شقی ترین خلق فرمود: او دشمن آل محمد عليهم‌السلام است، و متقی ترین مردم از آن دور خواهد بود فرمود: او امير المؤمنين عليه‌السلام و شیعیان او می‌باشند.

سیمای حضرت مهدی در قرآن، هاشم بن سلیمان بحرانی، قائمیه اصفهان ص ۴۲۹