حج - آیه ۶۰

متن و ترجمه آیه

«ذلِکَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ، إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ»

این است که هر آنکس به همانگونه که عقوبت دیده عقوبت نماید سپس مورد ستم قرار گیرد خداوند او را یاری می‌کند، همانا خداوند بسی عفو کننده و بسیار بخشنده است.

علیّ بن إبراهیم، فی تفسیره: فهو رسول اللّه صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌اله‌و‌سلم لمّا أخرجته قریش من مکّة و هرب منهم إلی الغار و طلبوه لیقتلوه فعاقبهم اللّه یوم بدر فقتل عتبة و شیبة و الولید و أبو جهل و حنظلة بن أبی سفیان و غیرهم، فلمّا قبض رسول اللّه صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌اله‌و‌سلم طلب بدمائهم، فقتل الحسین علیه‌السلام و آل محمّد بغیا و عدوانا، و هو قول یزید حین تمثّل بهذا الشّعر:

لیت أشیاخی ببدر شهدواجزع الخزرج من وقع الأسل لأهلّوا و استهلّوا فرحاثمّ قالوا: یا یزید لاتشل

لست من خندف إن لم أنتقم من بنی أحمد ما کان فعل قد قتلنا القرم من ساداتهم و عدلناه ببدر فاعتدل

و قال الشّاعر فی مثل ذلک (شعرا):

و کذاک الشّیخ أوصانی به فاتّبعت الشّیخ فیما قد سأل

و قال یزید أیضا (شعرا):

نقول و الرّأس مطروح نقلّبه یا لیت أشیاخنا الماضین بالحضر

حتّی یقیسوا قیاسا لا یقاس به أیّام بدر لکان الوزن بالقدر

فقال اللّه تبارک و تعالی: وَ مَنْ عاقَبَ یعنی رسول اللّه صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌اله‌و‌سلم، بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ یعنی حسینا أرادوا أن یقتلوه ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ یعنی بالقائم علیه‌السلام من ولده.

علی بن ابراهیم: در تفسیرش گوید: او رسول خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است، هنگامیکه قریش آن حضرت را از مکه بیرون آواره کردند و آن جناب از دست آنها به سوی غار گریخت، و آنها به جستجویش پرداختند تا حضرتش را بکشند، پس خداوند آنها را روز بدر عقوبت کرد، که عتبه و شیبه و وليد و ابوجهل و حنظلة بن ابی سفیان و غيرهم کشته شدند، و پس از رحلت رسول خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن نابکاران به خونخواهی مقتولین خود پرداختند و امام حسین علیه‌السلام و آل محمد را از راه ظلم و تعدی کشتند، و این است [معنی ] قول یزید که به این شعر متمثل شد: ای کاش بزرگان قوم من که در بدر کشته شدند هم اکنون می‌بودند و شاهد ناله و اندوه خزرجیان از فرود آمدن شمشیرها و نیزه ها بر پیکر پیشوایانشان می‌شدند. که از شادی و خوشحالی به هم تبریک گفته و سپس فریاد بر می‌آوردند که: ای یزید دستت بریده مباد. از تیره دف نیستم اگر از فرزندان احمد بخاطر آنچه او کرد انتقام نکشم. ما بزرگان این قوم را کشتیم و با بدر آن را همتا و برابر ساختیم.

وشاعر همانند این معنی را از زبان یزید پلید (شعری) گفته: و اینگونه شیخ (= خليفه) بمن توصیه کرد، پس آنچه را که او خواسته بود بجای آوردم!

ونیز یزید (شعری) گفته، در حالیکه سر مطهر در برابر او بود چنین گفت: در حالیکه این سر افتاده و ما آن را زیر و رو می‌کنیم چنین می‌گوئیم: ای کاش بزرگان پیشین ما هم اکنون حاضر بودند. تا مقایسه می‌کردند مقایسه‌ای بی‌نظیر بین این جریان با روزهای بدر که وزن آن برابر می‌شد.

پس خدای تبارک و تعالی فرموده: { و هرکس عقوبت کند} یعنی: رسول خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، و به مانند جریانی که بأن عقوبت شده و مقصود هنگامی است که آن حضرت را خواستند بکشند و سپس بر او ستم شد خداوند او را یاری می کند یعنی: به وسیله قائم عليه‌السلام از فرزندان او.

سیمای حضرت مهدی در قرآن، هاشم بن سلیمان بحرانی، قائمیه اصفهان ص ۲۵۶