نور - آیه ۳۶

سوره نور 36

اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فِیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ یَکادُ زَیْتُها یُضِی ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلی نُورٍ، یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ ءٍ عَلِیمٌ

خداوند نور [هادی] آسمانها و زمین است، مثل و داستان نورش به مشکاتی ماند که در آن روشن چراغی باشد، آن چراغ در میان شیشه ای، آن شیشه همچون ستاره درخشانی تلألؤ کند، از درخت مبارک زیتونی روشن باشد که با آنکه شرقی و غربی نیست شرق و غرب گیتی بدان فروزان است، و بی آنکه آتشی زیت آن را برافروزد خودبخود جهانی را روشنی بخشد، که پرتو آن نور حقیقت بر روی نور معرفت قرار گرفته و خداوند هرکه را خواهد به نور خویش هدایت فرماید، و این مثلها را خداوند برای مردم می زند، و خداوند به همه امور داناست .

روی عن جابر بن عبد اللّه الأنصاریّ قال: دخلت إلی مسجد الکوفة و أمیر المؤمنین صلوات اللّه و سلامه علیه یکتب بإصبعه و یتبسّم، فقلت له: یا أمیر المؤمنین ما الّذی یضحکک؟ فقال:

«عجبت لمن یقرأ هذه الآیة و لم یعرفها حقّ معرفتها.» فقلت له: و أیّ آیة یا أمیر المؤمنین؟ فقال:

«قوله تعالی: اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ المشکاة محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلم، فِیها مِصْباحٌ أنا المصباح، فِی زُجاجَةٍ الزّجاجة الحسن و الحسین کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌ و هو علیّ بن الحسین، یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ محمّد بن علیّ، زَیْتُونَةٍ

جعفر بن محمّد، لا شَرْقِیَّةٍ موسی بن جعفر وَ لا غَرْبِیَّةٍ علیّ بن موسی [الرّضا] یَکادُ زَیْتُها یُضِی ءُ محمّد بن علیّ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ علیّ بن محمّد نُورٌ عَلی نُورٍ الحسن بن علیّ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ القائم المهدیّ علیهم السّلام وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ، وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ ءٍ عَلِیمٌ »

از جابر بن عبدالله انصاری روایت شده که گوید: به مسجد کوفه داخل شدم، دیدم حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله وسلامه عليه با انگشت چیزی می نویسد و تبسم می کند، عرضه داشتم: یا امیرالمؤمنین! چه چیز موجب خنده شما شده؟ فرمود: در شگفتم از کسی که این آیه را می خواند ولی آنطور که شایسته است به معنی آن معرفت ندارد. عرض کردم: کدام آیه یا امیرالمؤمنين ؟ فرمود:

«اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ مشکات: حضرت محمد صلى الله عليه وآله است، فِیها مِصْباحٌ مصباح: من هستم، و فِی زُجاجَةٍ زجاجه: حسن و حسین می باشند، کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌ و او علی بن الحسین است، یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ محمد بن علی است زَیْتُونَةٍ جعفر بن محمد است، لا شَرْقِیَّةٍ موسی بن جعفر است، وَ لا غَرْبِیَّةٍ علی بن موسی [الرضا] است، یَکادُ زَیْتُها یُضِی ءُ محمد بن على است، وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ علی بن محمد است، نُورٌ عَلی نُورٍ حسن بن علی است، یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ قائم مهدی است که درود بر آنان باد، وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ ءٍ عَلِیمٌ )

(و در مورد اینکه این آیه درباره اهل بيت عليهم السلام هست روایات بسیاری موجود است که در کتاب «البرهان » ياد گردیده است).

ص: 262