نمایش مبدأ برای حجت

لقب مشهور امام زمان(عج) ،"حجت" است كه بيشتر مواقع با "حجة بن الحسن" خوانده مى شود؛ زيرا او مثل ساير امامان، "حجة الله" است.معناي حجت اين است كه خداوند تبارک و تعالی به وسیله آن حضرت ، بر بندگانش، اتمام حجّت می کند و به همه پرسش ها و شبهه های آنان پاسخ می دهد. به گونه ای که در سرپیچی از حق، برای هیچ کس، بهانه ای باقی نخواهد ماند؛ و اين بدين خاطر است كه به فرموده امام هفتم(ع) خداوند سبحانه و تعالی را بر مردم دو حجت است: یکی حجت ظاهرى که آن عبارت است از پیامبران و رهبران دینی؛ و دیگری حجت باطنى که آن عقول مردم است. (ان لله علی الناس حجتین حجة ظاهرة و حجة باطنة فاما الظاهرة فالرسل و الانبیاء و الائمة علیهم‌السّلام و اما الباطنة فالعقول...)١ . اين حجت ظاهر هم دردوگانه  "قرآن" و "امام"، متجلي است كه به فرموده پيامبر(ص)اين دو ثقل گرانبها، هرگز هم جدا نمى شوند تا در بهشت، كنارحوض بر پيامبر وارد شوند٢. 


چنانكه علت تعيين انبياء نيز اتمام حجت عنوان شده است:"لِئَلَّا یکونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ»٣؛ خداوند پیغمبران فرستاد تا مردم را بر خدای حجت نباشد، بلكه خدا بر آنها حجت داشته باشد.به عبارت ديگر حجت آن است که مردم در قيامت به خدا نگویند ما نمی دانستیم دين و شريعت چیست و خبر نداشتیم که اگر کسی مخالفت فرمان کند معذب خواهد شد یا اگر فرمان برد در نعیم ابد خواهد بود. از این جهت خداوند حجت هاي خود را فرستاد تا مردم نتواند بر او حجت آورند.لذا امام(ع)را حجت خدا مى دانيم.لذا در دعاها و زيارات نيز حضرت را به عنوان حجة الله مى خوانيم چنانكه در زيارت امام در روز جمعه آمده است: "السلام عليك يا حجة الله فى ارضه و خليفته علي عباده..."


اميرمومنان(ع) فرمود: «من شاهد شما و حجت خداوند در روز قیامت بر شما هستم»(انا شاهد لکم و حجیج یوم القیامة عنکم)٤ ؛همچنين از پيامبر (ص) نقل مى‌ فرماید:"من، على، فاطمه، حسن، حسین و نه فرزند حسین حجت‌ هاى خدا بر خلق او هستیم، دشمنان ما دشمنان خدا، دوستان ما دوستان خدا هستند(انا و علىٌ و فاطمة والحسن والحسین و تسعة من ولد الحسین حجج اللّه على خلقه اعداؤنا اعداء اللّه و اولیاءنا اولیاء اللّه)٥. امام رضا(ع) هم به اباصلت هروى فرمود:" اى اباصلت من حجت خدا بر بندگان او هستم و خداوند کسى را که آشناى به زبان قومى نباشد حجت بر آنان قرار نمى‌دهد"(یا ابا الصلت انا حجة اللّه على خلقه و ما کان لیتخذ حجة على قوم و هو لایعرف لغاتهم»٦.و نيز در معاني حجت گفته اند امام زمان(عج) حجة اللّه است؛ به این معنی که حکومت الهی بر همه خلایق، به دست آن حضرت تحقق خواهد یافت و بر عالم مسلّط و پیروز مى شود و حکم خدا را اجرا مى کند. نقش نگین امام مهدى(عج) نیز «انا حجة اللَّه» است٧. 


داوود بن قاسم مى گوید : از امام دهم شنیدم که مى فرمود : جانشین من پسرم حسن است ؛ شما نسبت به جانشین پس از جانشین من چه حالى خواهید داشت؟ عرض کردم : خداوند مرا فدایت کند، چرا؟ فرمود : براى آنکه شخص او را نمى تواند ببیند و ذکر او به نام مخصوصش روا نیست. عرض کردم : پس چطور او را یاد کنیم؟ فرمود : بگویید : «الحجّة من آل محمد»٨.اين همان معناست كه در روايت امام هشتم آمده،كه از ايشان پرسیده شد: آیا زمین از حجت خالی می‌ ماند؟ حضرت فرمود: "اگر زمین از حجت خالی باشد، اهلش را فرومی برد. (لو بقیت بغیر امام لساخت)٩؛پس  زمين هيچگاه بدون حجت نخواهد ماند كه اگر حجت در آن نباشد،نظام جهان فرو مى ريزد.

١.كافى١٦/١.       ٢.صحيح ترمذي٦٦٢/٥.    ٣. نساء/١٦٥.  ٤.نهج البلاغه، خطبه١٧٦.  ٥.بحارالانوار٢٢٨/٣٦.    ٦.همان١٩٠/٢٦.    ٧. منتهى الآمال٢٨٧/٢.   ٨.كافى٣٢٨/١، كتاب الغيبه/٢٠٢.   ٩.علل الشرايع١٩٨/١.