حضرت مهدی علیهالسلام، نابود کنندهی متکبران و سرکشان
«مُبِيدُ الْعُتَاةِ وَ الْمَرَدَة»؛[۱]
«نابود کنندهی متکبران و سرکشان».
لغات:
«عُتَاة» جمع واژهی «عَاتی» برگرفته از ریشهی «ع ت و» است و «عُتُّو» مصدر این واژه در معانی «تكبر ورزیدن»،[۲] «سستی در طاعت»[۳] و «تجاوز از حدّ»[۴] به کار میرود.
«مَرَدَة» جمع «ماَرِد» به معنای «عَاتی» یعنی «سرکش و متکبر»[۵] است. به عقیدهی راغب، «مَارِد» از انسانها یا شیاطین کسانی هستند که از خیرات و نیکیها، عاری و بیبهرهاند.[۶]
شرح:
در قرآن کریم واژهی «عُتاة»، بیشتر دربارهی کسانی اطلاق شده است که از اطاعت امر خدا سرباز زده و سرپیچی آنان توأم با عناد و لجاجت بوده، به خصوص دربارهی آنان که کبر و خودبینی سراسر وجودشان را فراگرفته است. هم چنین خداوند متعال در مورد گروهی که در لجاجت خود اصرار داشته و وجود پروردگار راانکار مینمودند، میفرماید: «لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا في أَنْفُسِهِمْ وَ عَتَوْا عُتُوّاً كَبيراً»[۷] و این همان روشی است که در همین دوران متکبران جهانی در پیش گرفته و تا زمان ظهور امام مهدی علیهالسلام به حد نهایی خود میرسد. از آنجا که واژهی «مَرَدة» صفتی پست و ننگین است، خدای تعالی در چند مورد آن را به شیطان و شیطان صفتان نسبت داده و میفرماید: «وَ حِفْظاً مِنْ کُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ» (صافات: ۷) «و [آن را] از هر شیطان سرکشی نگاه داشتیم». و در جای دیگر دربارهی کسانی که از این موجود سرکش پیروی میکنند و بدون هیچ علم و دانشی دربارهی خدا به مجادله میپردازند،[۸] میفرماید: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطانٍ مَریدٍ». (حج: ۳) «و برخی از مردم دربارهی خدا بدون هیچ علمی مجادله میکنند و از هر شیطان سرکشی پیروی مینمایند». بنابراین، دو گروه دیگر از دشمنان اسلام و امام زمان علیهالسلام، «عُتَاة» و «مَرَدَة» یعنی متجاوزان و طغیان کنندگان هستند که با سرپیچی از حدود و قوانین اسلام، گستاخی وگردن کشی نموده و از حدود الاهي خارج گشته و بر حسب قدرت ظاهری خود، از پذیرفتن حق اعراض و به میل نفسانی خود با مردم رفتار میکنند. اینان در واقع جنود شیطان هستند؛ چنانکه در روایتی اینگونه معرفی شدهاند: «کَانَ إِبْلِيسُ وَجُنُودُهُ الْمَرَدَة».[۹] این دو گروه در راستای اوامر شيطان قدم برمیدارند و موجبات رضای او را فراهم میسازند و پر واضح است که شیطان آرزویی جز تأخير ظهور آخرین حجت الاهی را ندارد و افرادی که از او پیروی میکنند، او را یاری کرده و تشویق به تجاوز و طغیان در مقابل حق میکنند.[۱۰] لذا حضرت مهدی علیهالسلام به امر الاهی مأموریت نابودی «متکبران و سرکشان» را بر عهده دارند.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ص ۲۹۷؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۹، ص ۱۰۷.
- ↑ فراهیدی، العین، ج ۲، ص ۲۲۶؛ ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج ۴، ص ۲۲۵؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۵، ص ۲۷.
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات، ج ۱، ص ۵۴۶.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۵، ص ۲۷.
- ↑ جوهری، صحاح، ج ۳، ص ۵۳۸؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ۳، ص ۴۰۰.
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات، ج ۱، ص ۷۶۴.
- ↑ «قطعا در مورد خود تكبر ورزیدند و سخت سرکشی کردند». فرقان: ۲۱.
- ↑ زمردیان، ندبه و نشاط، ص ۴۹۳ و ۴۹۴.
- ↑ مجلسی، بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۳۸۰.
- ↑ رفیعی، تفسیر و شرح دعای ندبه، ص ۲۰۶.