جامع الكلم
"جامع الكلم" كه به معناي وحدت بخش و جمع كننده تمامى اديان و آراء مختلف است، از القاب حضرت ولي عصر ارواحنا فداه است.در زیارت معروف حضرت مهدی (ع) که مرحوم سید بن طاووس آن را نقل می کنند از آن حضرت در یک مورد با تعبیر موعود امت ها یاد شده است:«السلام علی المهدی الذی وعد الله عز و جل به الامم ان یجمع به الکلم و یلم به الشعث و یملاء به الارض قسطا و عدلا و یمکن له و ینجر به وعد المؤمنین ١»درود بر آن مهدی که خداوند عزوجل وعده ظهور او را به امت ها داده است که به وسیله او وحدت و یکپارچگی را جایگزین پراکندگی و تفرقه نموده است ؛ همچنين در زیارت آن حضرت آمده است: «السَّلَامُ عَلَی مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْکَلِم؛ سلام بر هدایت گر امّت ها، و گردآورنده کلمه هاي مختلف»٢؛ مقصود از آن کلمات، وحی الهی است یعنی تمامي ادیان مدّ نظر است چرا كه حضرت مهدی عجّل الله فرجه «جامع الکلم» است و با توجه به روایات،در هنگام ظهور همه دین ها را یکی می کنند. امام هادی علیه السلام فرمودند:
"...باطن روزهاي هفته این چنين است: شنبه جدّ من رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلّم و یکشنبه امیر المؤمنین علیه السلام و دوشنبه حسن و حسین علیهما السلام و سه شنبه علی بن الحسین و محمّد بن علی و جعفر بن محمّد علیهم السلام و چهارشنبه موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمّد بن علی علیهم السلام و من و پنج شنبه پسر من حسن است و جمعه پسر او است، آن که به او جمع می کند کلمه ها را، یعنی دین ها، همه یک دین می شود و تمام می کند به او نعمت را و خداوند حق را ثابت و ظاهر می کند و باطل را محو می کند و او مهدی منتظر شماست٣.
هم معناي جامع الكلم ، «جامِعُ شَمْلِ الدین»است كه آن هم از جمله القاب مهدوی است که از حیث معنا با «جامع الکلم» یکی می باشد. زیرا «شَمْل» در لغت به معنای آن چه که از چیزی پراکنده شده باشد، آمده است؛ «جَمَعَ اللهُ شَمْلَهُم» يعنى خداوند امور آن ها را با هم وفق دهد یا این که خداوند اتحاد و اتّفاق آنان را برقرار سازد.
در دعاي ندبه "به جامع الكلم با اين عبارت اشاره شده است:"أَیْنَ جامِعُ الْکَلِمَهِ عَلَى التَّقْوى"٤ يعنى كجاست آن كه بساط اختلاف را برچيند و مردم را بر وحدت كلمه تقوى و ايمان مجتمع سازد.در تبيين آن روايتى از امام هشتم عليه السلام نقل شده كه فرمود : بدانيد كه بخدا قسم عدالت او وارد خانه هاي آنها شود همانند گرما و سرما كه وارد ميشود٥ و چون اعتقاد به اصول دين حق در دل آنها رسوخ پيدا كند، البته آراء و اديان مختلفه و مذاهب باطله از ميان خواهد رفت و همگى پيرو دين حق كه اسلام است مي شوند كه "ان الدين عند الله الاسلام" دين ، نزد خداوند اسلام است٦؛و نيز مى فرمايد:" افغير دين الله يبغون و له اسلم من فى السموات و الارض"٧ آيا جز به دين الاهى گرايش دارند؟ و بعد مى فرمايد: "و من يبتغ غير الاسلام دينا فلن يقبل منه" هر كه غير دين اسلام را بگزيند از او پذيرفته نمى شود٨ . و البته مؤمنان آن دوره و آن عصر از جمله مصاديق كامل اين آيه شريفه هستند كه مى فرمايد: "و الزمهم كلمة التقوى و كانوا حق بها و اهلها" كلمه تقوى (و ايمان ) را ملازم آنها كرد بطوريكه از آنها جدا نشود و ايشان سزاوارترين كس به آن هستند واهليت و شايستگى آنرا هم دارند٩.
-------------
١.بحارالانوار١٠١/١٠٢. ٢و٤.مفاتيح الجنان. ٣.بحارالانوار٢١١/٩٩. ٥.همان٣٦٢/٥٢. ٦.آل عمران/١٩. ٧و٨..همان/٨٣و٨٥. ٩. فتح/٢٦.
