حضرت مهدی علیه‌السلام، قطع کننده‌ی دام‌ها و دسیسه‌های دروغ و بهتان

«قَاطِعُ حَبَائِلِ الْكِذبِ وَ الاِفْتِرَاء»؛

«قطع کننده‌ی دام‌ها و دسیسه‌های دروغ و بهتان».

لغات:

«حبائل» جمع «حِبَالَة» به معنای «دام شکار شکارچی» است.

«افتراء» برگرفته از ریشه‌ی «ف ر ی» به معنای «بریدن پوست برای زینت و یا اصلاح و استحکام چیزی» است. «افتراء» در مورد «فساد و صلاح» هر دو به کار می‌رود، ولی بیشتر در مورد «فساد» استعمال می‌شود. این واژه در قرآن کریم، در معاني «دروغ»، «شرک» و «ستم» به کار رفته است. فیروزآبادی می‌نویسد: «افتراء» به معنای «دروغی که انسان از خود ساخته باشد» است.

«کذب» به معنای «خلاف صدق و راستی» است.

شرح:

صفت «قَاطِعُ حَبَائِلِ الْكِذبِ وَالاِفْتِرَاء» اشاره به نابودی و ریشه کن شدن دو رذیله‌ی اخلاقی «دروغ» و «تهمت» به دست توانای امام مهدی علیه‌السلام است. خداوند متعال متجاوز از دویست مورد از آیات قرآن کریم درباره‌ی دروغ و مذمت آن و آن‌چه ناشی از تهمت زدن، بهتان و افترا است، سخن به میان آورده که بیشتر درباره‌ی اهل شرک، کفر، نفاق و تکذیب کنندگان آیات الاهی است. البته باید توجه داشت که در صفت مورد شرح، سرمنشأ تکذیب و افترا، همان «انکار مقام ربوبیّت» است و در تمام دوران، اقوامی نفی توحید کرده و خدا و پیامبران را تکذیب می‌کردند. خداوند متعال در چند مورد از قرآن کریم به این معنا اشاره کرده، می‌فرماید: «كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ الْمُرْسَلين» (الشعراء: ۱۰۵) «قوم نوح پیامبران را تکذیب کردند.» این آیات نشان‌گر آن است که اقوام گذشته در هر دوران بر تکذیب و دروغ‌پردازی در امر حق بسیار اصرار داشتند و این خود بهتان و افترا به پروردگار عالم است؛ چنان‌که می‌فرماید:

«انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللهِ الْكَذِب» (النساء: ۵۰)

«ببین چگونه بر خدا دروغ می‌بندند.»

و می‌فرماید:

«وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِه» (انعام: ۲۱)

«و کیست ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ بسته یا آیات او را تکذیب کرده است؟»

این آیه‌ی شریفه اشاره به مشرکان و کسانی است که منکر توحید، نبوت و معاد هستند و برای خدای متعال شریک قائل می‌شوند و از آیات او روی بر می‌گردانند. قرآن کریم در آیات بسیاری، این گروه، یعنی کسانی که به خدای متعال افترا و دروغ می‌بندند و آیات او را تکذیب و انکار می‌کنند را به عنوان «ستمکار‌ترین مردم» معرفی کرده است، که بسیاری از این آیات درباره‌ی «شرک و بت پرستی و انکار آیات الاهی» سخن می‌گوید، یعنی ناظر به اصل توحید است و «دروغ»، «تهمت» و «افترا» به عنوان صفت بارز این گروه ذکر شده است. بنابراین صفت «قَاطِعُ حَبَائِلِ الْكِذبِ وَ الاِفْتِرَاء» یعنی با آن‌که دروغ و دروغ‌گویی و افترا در هر دوران بسیار متداول است، اما در عصر غیبت امام زمان علیه‌السلام به حد نهایی خود می‌رسد. در آن عصر، این امراض روحی-روانی بین افراد بشر نفوذ می‌کند و مردم بسیاری با این امراض خوگرفته، تا جایی که این امراض را رذایل و صفات منفی به شمار نمی‌آورند و اساساً زندگی بدون این رذایل اخلاقی برای آنان معنا ندارد. در روایات پیرامون علائم آخرالزمان يا نشانه‌های ظهور، تعبیراتی در این زمینه بیان شده است که برخی از آن‌ها عبارتنداز:

۱. دروغ، سخن مردم می‌شود.

۲. دروغ را حلال شمارند.

۳. شخص فاسق دروغ می‌گوید و دروغ و افترایش را رد نکنند.

۴. راست‌گوترین مردم، نزد آن‌ها کسی است که به دروغ افترا بندد.

۵. تهمت و بهتان، علنی می‌شود.

در این مقطع زمانی حضرت مهدی علیه‌السلام با ظهور خود، تمامی این صفات و رذایل را از روح کسانی که به این دو مرض مهلک آلوده‌اند، قطع و ریشه کن می‌کنند و با از بین بردن «دروغ» و «تهمت»، صدق و راستی را در جامعه‌ی بشری جایگزین می‌کنند. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله ضمن حدیثی طولانی به محو شدن «كذب»، به دست امام مهدی علیه‌السلام تصریح نموده و می‌فرمایند:

«فَعِنْدَ ذَلِكَ خُرُوجُ الْمَهْدِیِّ وَ هُوَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ هَذَا وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى عَلِىِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ علیه‌السلام بِهِ يَمْحَقُ اللهُ الْكَذِب»:

«در این هنگام مهدی قیام می‌کند و او مردی از فرزندان این است، و با دست مبارک به علی بن ابی طالب علیه‌السلام اشاره فرمود، خداوند به وسیله‌ی او دروغ را از بین برد».

و اساساً، آشکار شدن دروغ به وسیله‌ی آن حضرت، از خصایص اهل بیت نبوت علیهم‌السلام است، چنان‌که فرموده اند:

«إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ بِنَا بَيَّنَ اللهُ الْكَذِبَ»:

«همانا ما اهل بیتی هستیم که به وسیله‌ی ما دروغ آشکار می‌گردد».