روی جانان طلبی آینه را قابل ساز
رویِ جانان
روی جانان طلبی آینه را قابل ساز
ور نه هرگز گل و نسرین ندمد ز آهن و روی
----------
حافظ امید موعود، عبدالحسین فخاری
این که دیدار محبوب، شرایطی دارد و طالب دیدار باید آن شرایط را فراهم کند تا توفیق دیدار نصیب او شود؛ به بیان های مختلف بیان شده است اما حافظ، با تشبیه زیبایی، این معنا را در «آینه» مطرح کرده است.آینه خاک آلود و زنگار گرفته، هرگز توانایی انعکاس شفاف رخ محبوب را ندارد؛ باید آینه تمیز و پاک و صیقلی باشد تا وقتی مقابل محبوب قرار می گیرد بتواند تصویر شفاف او را در خود بپذیرد. آنان که خواهان دیدار موعودند، باید جان خود را پاکیزه و قابل قبول کنند تا سعادت تشرف به محضر دوست را بیابند و روی جانان را مشاهده کنند.
این سنخیت بین محب و محبوب را حافظ در مصرع دوم چنین بیان می کند که هرگز از آهن و روی، گل و نسرین بیرون نمی آید: نوریان مر نوریان را جاذب اند/ ناریان، مر ناریان را طالب اند.این معنا را مرحوم استاد محمدرضا حکیمی، با این عبارت بیان کرده است: خلقی که در انتظار مصلح است، خود باید صالح باشد...
قابل ساختن آینه وجود برای دیدار موعود، شامل هرنوع آمادگی می شود: قابلیت در معرفت و باورها، قابلیت در کردارها و گفتارها، قابلیت برای یاوری و همراهی و... که منتظران واقعی با انتظار حقیقی، آینه وجودشان را قابل دیدار می کنند تا موعود آنان را بپسندد و به دیدار خویش مشرّف نماید.
