صراط مستقیم

از نظر قرآن مجید، کلمه ی «صراط» به «راه مستقیم» تعبیر شده است: «و هذا صراط ربك مستقيما» (انعام: ۱۲۶) و از بررسی آیات دیگر در می یابیم که راه مستقیم خداوند، «عبادت و پرستش» اوست: «و أن اعبدوني هذا صراط مستقيم» (يس: ۶۱) و این که خداوند متعال در اولین سوره، به بندگان خویش دستور می دهد که از او بخواهند آنان را به راه مستقیم هدایت کند، اهمیت این مطلب را می رساند.¹ در تأیید این معنا می فرماید: «و أن هذا صراطی مستقیما فاتبعوه». (انعام: ۱۵۳) روایات بسیاری ذیل این آیه ی شریفه آمده که اکثر آنها حاکی از آن است که حضرت على و ائمه هدی علیهم السلام، «صراط مستقيم الاهی» هستند، چنانکه طبق فرموده امام باقر علیه السلام «صراط مستقيم»، ولایت علی علیه السلام و اوصیای آن حضرت است.² در روایتی دیگر ایشان فرمودند: «آل محمدالصراط الذي دل عليه».³ در فرازهای ابتدایی دعای ندبه از حضرت علی علیه السلام به عنوان «صراط مستقیم الاهی» یاد شده است.⁴ بر اساس روایتی از امام صادق علیه السلام ، «صراط» راه به سوی معرفت و شناخت خداوند است و بر دو نوع است، صراط در دنیا و صراط در آخرت. صراط دنیا» امامی است که اطاعت او واجب و هرکس او را بشناسد و از دستوراتش پیروی کند، از «صراط آخرت» که پلی بر روی جهنم است خواهد گذشت و هرکس او را نشناسد، پایش در «صراط آخرت» خواهد لغزید و در آتش جهنم خواهد افتاد.⁵ از این رو، حضرت مهدی علیه السلام، فرزند حضرت علی علیه السلام و ائمی هدى علیهم السلام است که آن حجت های الاهی، همه راه مستقیم به سوی پرستش و عبودیت خداوند متعال هستند. امام هادی علیه السلام در چند مورد از زیارت جامعه کبیره، در معرفی ائمه علیهم السلام از آنان با تعابير «و حجته و صراطه»⁶، «أدلاء على صراطه»⁷ و «أنتم الصراط الاقوم»⁸ یاد نموده اند.

- لیلا خلیلیان فر، اوصاف حضرت حجت علیه السلام در ادعیه و زیارات صفحه 264 و 265

1- بحرانی، تفسير البرهان، ج ۱، ص ۱۱۳.

2- ر.ک: عیاشی، تفسیر، ج ۱، ص ۳۸۴

3- همان

4- ر.ک: مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۹، ص ۱۰۶

5- ر.ک: همان ج ۸، ص ۶۶

6- صدوق، عیون اخبار الرضا ع، ج ۲، ص ۲۷۳

7- همان، ص ۲۷۴.

8- همان