قائم
از مهم ترین و مشهورترين القاب حضرت مهدی (عج)، قائم به معنای قیام کننده است.از امام جواد (ع) پرسیدند: چرا او را قائم می نامند؟ امام فرمود: چون پس از آن که از یادها رفته باشد و بیشتر کسانی که معتقد به امامتش بودند، به بیراهه رفته باشند، قیام خواهد کرد١.امام صادق(ع)نيز فرمود:«….به این جهت قائم نامیده شده، چون بعد از آن که نامی از وی نیست ، به امر عظیمی قیام خواهد کرد»٢.البته تفسیرهای دیگری هم از این لقب شده که می توانیم همه امامان را قائم بدانیم، اما ویژگی های قیام امام مهدی (عج) او را از دیگر امامان متمایز کرده است. در کتاب كافي بابی با عنوان «فی أنّ الائمة کلهم قائمون بامر الله» (امامان همگی قائم و قیام کننده به امر خدا هستند) گشوده است. از تعابیری همچون «هو قائم اهل زمانه» (او قائم زمانه خويش است)و «کلنا قائم بامر الله» همه ما قائم به امرالله هستيم)و مانند آن در روایات نیز برمی‌آید که لفظ قائم، بر امامان نيز اطلاق شده اما قائم به معناي خاصش مختص حضرت مهدی است.
ابوحمزه ثمالی گوید: از امام باقر (ع) سؤال کردم: ای فرزند رسول خدا، آیا همه شما قائم و به پادارنده حق نیستید؟ فرمود: بله. گفتم: چرا حضرت مهدی (عج) را قائم نامیده اند؟ فرمود: هنگامی که جدّ من، حضرت سیدالشهدا(ع) شهید شد، ملائکه به درگاه خدا، ناله و شکایت کردند. پس خداوند تبارك و تعالى، امامان از فرزندان حسین را به آنان نشان داد و ملائکه از دیدن آنها خوشحال شدند. در آن هنگام دیدند یکی از ایشان در حال قیام است و نماز می خواند؛ پس خداوند فرمود: به وسیله این قائم از آنان (قاتلان امام حسین) انتقام خواهم گرفت٣.
از آنجا كه بعضى به دروغ ادعاي قائميت نمودند يا به اشتباه كساني را قائم پنداشتند، امامان معصوم همیشه تأکید مى کردند كه قائم از فرزندان آنهاست تا کسانی که ادعای دروغ دارند، رسوا شوند. مثلاً امام رضا (ع) فرمود: تمام امر به دست قائم آل محمد است.پیامبر (ص) هم فرمود: کسی که قائم از فرزندان مرا، در زمان غیبتش انکار کند، گوئى مرا انكار كرده است٤.امام صادق(ع) هم فرمود : «اذا توالت ثلاثة اسماء : محمد و علی و الحسن، فالرابع القائم»يعنى هنگامی که سه اسم محمد و علی و حسن دنبال هم آمدند، پس چهارمین آنان قائم است٥. امام جواد(ع) نیز فرمود : «اِنّ القائم منّا هو المهدی الّذی یجب ان ینتظر فی غیبته و یطاع فی ظهوره»يعنى به راستی که قائم از ماست، او همان مهدی است که در ایام غیبت، انتظار او و در دوران ظهور، اطاعت او واجب است٦.
مستحب است هنگام شنيدن نام "قائم" برخيزيم و به آن بزرگوار عرض ادب كنيم و با این کار، احترام، پیوند و انتظارمان را برای ظهور ایشان و آمادگی برای یاری او را نشان دهیم. هم چنین از خدا بخواهیم، در ظهور امام غائب مان تعجيل فرمايد. البته این کار در زمان امامان هم سابقه داشته است:از امام صادق(ع) سؤال شد که چرا به هنگام شنیدن نام «قائم» لازم است برخیزیم؟ فرمود: برای آن حضرت غیبت طولانی است و این لقب یادآور دولت حقه آن حضرت و ابراز تأسف بر غربت او است. لذا آن حضرت از شدّت محبت و مرحمتی که به دوستانش دارد، به هر کسی که حضرتش را با این لقب یاد کند، نگاه محبت آمیز می کند. از تجلیل و تعظیم آن حضرت است که هر بنده خاضعی در مقابل صاحب (عصر) خود، هنگامی که مولای بزرگوارش به سوی او بنگرد از جای برخیزد، پس باید برخیزد و تعجیل در امر فرج مولایش را از خداوند منان مسئلت بنماید٧.همچنين وقتى در حضور امام رضا (ع)، نام «قائم» برده شد، امام رضا (ع) از جای خود بلند شد، دست بر سر گذاشت و فرمود: خداوندا، در فرجش شتاب کن و راه ظهورش را آسان گردان٨.
١.كمال الدين٣٧٨/١. ٢.غیبت طوسی/٤٧٣؛بحارالانوار٣٠/٥١. ٣.طبری،محمد بن جرير، دلائل الامامة/٢٣٩؛ بحارالانوار٢٨/٥١. ٤.منتخب الاثر/٤٥٢. ٥. كمال الدين٣٧٨/٢. ٦.همان٣٧٧/٢. .٧منتخب الأثر/٦٤٠. ٨.الغدیر٣٦١/٢.
