مأمول
"مأمول" و "مؤمّل" به معناي آرزو شده و مورد اميد كه مردم به او اميد بسته و چشم انتظار اويند ، از القاب حضرت مهدي(ع) است.اين لقب در عبارت مشهور دعاي ندبه چنين آمده است:"این المومل لاحیاء الکتاب و حدوده؟"١ يعنى كجاست آن كسى كه براي احياي قرآن و حدود و احكام آن، مورد آرزو و چشمداشت است. "مؤمّل" اسم مفعول از باب تفعيل به معناي آرزو شده و مورد اميد از ريشه "أمل" به معنى آرزو می آید و آمال جمع آن است. مأمول نيز اسم مفعول مجرد از همين ريشه است و هر دو در روايات براي آن حضرت به كار رفته است.در زيارت و دعاي شريف آل ياسين، اين عبارت آمده است:"السلام عليك ايّهاالمقدّم المأمول" ٢يعنى سلام برآن مورد آرزو كه بر هر آرزو شده ديگري مقدم است، پيشوا و جلوداري كه آرمان همگان است...
اين لقب اشاره به کسی است که مردم به او امید بسته اند و چشم انتظار اویند. همه مردم دنیا چشم انتظار قیام آن منجی بزرگ اند تا با ظهور خویش ستم و تبعیض و تعدّی را از سرتاسر جهان برطرف ساخته، دنیا را پر از عدل و داد سازد. لقب مأمول و مؤمّل ، برآمده از این حقیقت است که چون همه آرزوی ظهور آن حضرت را دارند و پيشوائي چنين را چشم انتظارند به او امام مأمول می گویند.امير مومنان(ع) در پاسخ امام حسین(ع) كه از ايشان سوال می کند چه زمانی خدا زمین را از ظالمین پاک می کند؟ می فرماید:"...ثم يقوم القائم المأمول، والامام المجهول، له الشرف والفضل، وهو من ولدك يا حسين لا ابن مثله... طوبى لمن أدرك زمانه ولحق أوانه، وشهد أيامه".» یعنی پس از رويدادهائي ، قائم آرزو شده و پيشواي ناشناخته قیام می کند، که برای او شرف و فضل است و او از فرزند توست ای حسین که فرزندی مثل او نیست...خوشا به حال كسي كه زمان او را درك كند و به روزگار او برسد و شاهد ايام او باشد"٢
از روايت ديگري هم بر مى آيد كه خود حضرت عسكري(ع)فرزندشان را مؤمّل ناميدند و فرمودند:ظالمان خیال کردند که من را بکشند ، مى توانند این نسل را قطع کنند؛ حالا چگونه قدرت خدا را می بینند؟! خدا وقتی بخواهد کاری را انجام دهد وسایلش فراهم می شود، اگر چه همه مردم بر خلاف آن قدم بردارند. و بر عکس، گاهی تمام کارها می شود، تمام اسباب تهیه می شود ولی خدا نمی خواهد و کار انجام نمی شود. حضرت در این روایت تذکر داده اند که این ظالمان از قدرت خدا خبر ندارند و گمان می کنند با تحت نظر گرفتن من و بعد هم قتل من می توانند در برابر قدرت الاهی بایستند و از تولد موعود مؤمل و منتقم جلوگیری کنند٣.
دو نكته لطيف نيز از اين لقب مستفاد مي شود:نخست آنكه جزو كساني كه آرزوي امام را دارند، طبق شريف انبياء و رسولان و امامان نيز هستند زيرا آنها نيز چشم انتظار آمدن او هستند تا به دست آن حضرت همه آرزوهاي تحقق نيافته شان در فراگيري ايمان و عدالت در روي زمين ، تحقق يابد زيرا امام مهدي(ع) مورد آرزو و مؤمل آل الله نيز هست لذا در همان زيارت آل ياسين مى خوانيم:"وأرني في آل محمد ما يأملون"يعنى خدايا به من بنمايان آنچه را كه آل محمد عليهم السلام، آرزويش را دارند؛زيرا آرزو أمل آنه نيز به ظهور امام گره خورده است. و نكته دوم آنكه در دوران غيبت آن حضرت نيز امام، آرمان ها و حاجات آنان را كه به او متوسل و متمسك باشند برآورده مى كند چون طلب هدايت و در خواست ياري در تقرب به خداي متعال و عبادت و نيل به شفاعت و نجات از ضلالت و وصول به حاجت و اين متوقف بر ظهور آن حضرت نيست و در طول دوران غيبت كه زمان امامت ايشان است اين امور له دست با كفايت ايشان انجام مى شود لذا هماره ايشان مورد آرزو و مؤلول و مؤمّل مى باشند و از اين جهت فرقي بين غيبت و ظهور نيست.
١و٢.مفاتيح الجنان. ٢.بحارالانوار٢٣٦/٥٢. ٣.كافي٥١٤/١ و بحار٣٠/٥١.
