منتقم
يكى دیگر از القاب حضرت مهدی(عج)، منتقم است. آن حضرت عهده دار تمام خون هایی است که به ناحق در طول تاریخ ریخته شده است و با ایجاد عدالت و پایان دادن به جریان ظلم سبب می‌شود انتقام مظلومان جهان گرفته شود. مظلوم ترین فردی که در عالم کشته شده است، حضرت سیدالشهدا(ع) است ، لذا در قسمتی از دعای ندبه در اشاره به این مسئولیت امام زمان(ع) می خوانیم :"این الطالب بذحول الانبیاء و ابناء الانبیاء این الطالب بدم المقتول بکربلا"؛١ يعنى کجاست آن منتقمی که خون به ناحق ریخته و پایمال شده پیامبران و فرزندان آنها را طلب خواهد کرد؟ کجاست آن‌که از خون شهید کربلا انتقام خواهد کشید؟پیامبر اکرم(ص)در خطبه معروف خود در روز عید غدیر در توصیف امام مهدی(ع)می‌فرمایند: "أَلا انّه المنتقم من الظالمین أَلا انّه مدرک کل ثارٍ لاولیاء اللّه عز و جل "٢؛يعنى آگاه باشید که او انتقام گیرنده از ستمگران است؛ او خونخواهِ خون به ناحق ریخته همه بندگان صالح خداست..."
احمد بن اسحاق می‌گوید: روزی در حضور امام عسکری(ع) بودم که توفیق زیارت فرزند بزرگوارشان امام مهدی(ع) نصیب من شد. شنیدم که آن جانشین برحقّ حضرت عسکری(ع) فرمودند: «انا بقیة اللّه فی ارضه و المنتقم من اعدائه. يعنى من بقیة اللّه در روی زمین خدا هستم که از دشمنان خدا انتقام خواهم گرفت"٣.از جمله احادیثی که نام معصومین علیهم السلام را برمی شمرد، حدیث معراج است. دراین حدیث آمده: «وقتی حضرت محمّد(ص)به دعوت پروردگار به دیدار ملک و ملکوت و عالم اعلی يعنى معراج رفت، ندارسید: سر خود را بالا بگیر و نگاه کن. آن حضرت سرش را بلند کرد، نگاهش به نورهای خیره کننده و مقدسی افتاد و به خداوند عرضه داشت: بارالها! این نورهای مقدّس چه کسانی هستند؟ ندا رسید: اینها امامان می‌باشند و این که –در بین آنها قرار گرفته و – ایستاده است، همانا قائم است؛ آن که حلال مرا حلال و حرامم را حرام می‌کند، و به وسیله او از دشمنانم انتقام می‌گیرم٤.
ابوحمزه ثمالی گوید: از امام باقر (ع) سؤال کردم: ای فرزند رسول خدا، آیا همه شما قائم و به پادارنده حق نیستید؟ فرمود: بله. گفتم: چرا حضرت مهدی (عج) را قائم نامیده اند؟ فرمود: هنگامی که جدّ من، حضرت سیدالشهدا(ع) شهید شد، ملائکه به درگاه خدا، ناله و شکایت کردند. پس خداوند تبارك و تعالى، امامان از فرزندان حسین را به آنان نشان داد و ملائکه از دیدن آنها خوشحال شدند. در آن هنگام دیدند یکی از ایشان در حال قیام است و نماز می خواند؛ پس خداوند فرمود: به وسیله این قائم از آنان (قاتلان امام حسین) انتقام خواهم گرفت٥. از امام باقر(ع) سوال شد از تفسير اين آيه :«ومن قتل مظلوماً فقدجعلنا لولیه سلطاناً فلا یسرف فی القتل انه کان منصوراً(٦)؛ يعنى و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولیّ‌اش سلطه (وحقّ قصاص) قراردادیم، اما در قتل اسراف نکند، چون او مورد حمایت است»، آن حضرت پاسخ فرمود:
«مقصود، حسین بن علی(ع) است که مظلوم کشته شد و ما اولیای او هستیم و حضرت قائم علیه السلام از ماست و هرگاه قیام کند، انتقام خون حسین علیه السلام را می‌گیرد و آن قدر از آنها را می‌کشد که برخی می‌گویند: «در کشتن و انتقام گرفتن از قاتلان اسراف کرده است»، اما قرآن می‌فرماید: «او هرگز در کشتن و انتقام گرفتن اسراف نمی‌کند»٧.امام صادق(ع) نیز در تفسیر همين آیه فرمود: «این آیه دربارۀ امام حسین(ع)نازل شده است. پس اگر ولیّ او (امام زمان) تمام اهل زمین را بکشد، هرگز مسرف نخواهد بود»٨.امام رضا(ع) در توضيح اين حديث امام ششم فرمودند:"فرزندان قاتلان حسین(ع) کسانی هستند که از کردار پدران شان راضی هستند و به آن افتخار می کنند و هر کس که از کاری راضی باشد، مثل آن کسی است که آن را انجام داده است، و اگر کسی در شرق عالم کشته شود و دیگری در غرب عالم، به این قتل راضی و خشنود باشد، نزد خدای تعالی با قاتل شریک خواهد بود. از این‌رو، حضرت قائم(ع) آنها را به قتل می‌رساند"٩.
١.مفاتيح الجنان، دعاي ندبه. ٢. خطبه غديريه، ٣.کمال الدین٣٨٤/١. ٤.همان٢٥٢/١؛کفایة الاثر/١٥٣؛ عيون اخبارالرضا٥٨/١؛ اثبات الهداة/٦٥١. ٥.طبری، دلائل الامامة/٢٣٩؛ بحارالانوار٢٨/٥١. ٦.اسراء/۳۳. ٧. تفسیر عیّاشی٢٩٠/٢. ٨. الکافی٢٥٥/٨. ٩. عيون اخبارالرضا/٢١٢؛ الزام الناصب٧٢/١.
